Lente 2023

Lente 2023

8 juni 2023

O oh, wat is het weer droog, het zoveelste jaar achtereen dat dit gebeurt. We kunnen niet meer om de klimaatverandering heen. In tuin en volkstuin is het weer een eindeloos gesjouw met gieters. Onze majestueuze Krentenboom doet het geweldig tot nu toe maar heeft al wel de rode vlag in top!

Rondom het huis staan vier Kardinaalsmutsen waarvan er een elk jaar vol bloempjes zit maar die nooit vruchten vormt. Daarom heb ik eens geprobeerd de rol van de bijen over te nemen. Ik plukte een bloeiend takje van de een en aaide daarmee zachtjes over degene die geen vruchten maakt. En zie, er zitten nu een paar vruchtjes aan. Ik heb geen flauw idee welk insect zich er aan vastklampt maar het zag er wel schattige uit.

Toch nog een exemplaar van de Fraaie schijnbok (Oedemera nobilis) ontdekt op de papaver in de volkstuin. Maar wat een tegenstelling tot de "normale" tijden toen de seizoenen nog min of meer volgens vaste patronen verliepen. Toen wemelde het van deze fraaie insecten op de bloemen terwijl het tegenwoordig zo duidelijk slecht gaat op dit punt.

Al heel lang vraag ik mij af waar toch die zilvervisjes vandaan komen die ik af en toe tegenkom in huis. Ze kunnen niet tegen kou, zo lees je wanneer je op zoek gaat naar informatie, dus buiten overleven ze niet. Maar tot mijn grote verbazing ontdekte ik er een op het pad in de tuin. Zou dat ook een teken van klimaatverandering zijn? Joost mag het weten! Het Zilvervisje behoort tot de oudste en primitiefste insecten op aarde al zou je dat niet zeggen als ze ziet hoe snel het kan lopen. Ook hun paargedrag is fascinerend. Ik schreef daar eens een stukje over in mijn verhalendeel van deze site.

Een hele dag zat deze Gestreepte goudspanner (Camptogramma bilineata) op onze ruit, totdat de zon er in de late middag op scheen, toen koos de mooie nachtvlinder eieren voor z'n geld en zocht een plekje in de schaduw op. Ik fotografeerde hem binnenshuis omdat het licht er zo mooi door scheen.

3 juni 2023

Bruin blauwtje (Aricia agestis) is een schaars standvlindertje dat voorkomt op de Rode lijst als “gevoelig”. Ik ontdekte hem gisteren toen ik de groenteplanten in mijn volkstuin water ging geven. Het was fris, er waaide een koude noordenwind. Tussen alle opgaande groen langs mijn vijvertje viel hij totaal niet op en het was bijna een wonder dat ik hem toch zag zitten bovenop een knop van de Korenbloem. De naam “blauwtje” zegt niets over de kleur. Het is zeg maar, een familienaam: (Lycaenidae). En in deze familie zijn ook weer ondersoorten, de Vuurvlinder, Boomblauwtje en wat Pagevlinders zoals de Eikenpage. In totaal komen in ons land 27 soorten voor. Acht daarvan zijn algemeen, de rest is zeldzaam.

Ik had weer eens geen camera bij me maar wilde deze kans niet voorbij laten gaan. Dus in sneltreinvaart weer naar huis gefietst om hem op te halen. Zolang het koud was bleef de vlinder wel zitten maar de zon dreigde er tussendoor te komen. Ik was maar nèt op tijd terug en kon hem fotograferen met de vleugels nog dicht. En daar kwam de zon opeens tevoorschijn en gingen werden de vleugels gespreid om op te warmen. Al snel vloog hij weg. Wat een cadeautje om dit vrij zeldzame beestje te ontdekken!

Bij een vriendin met een mooie grote vijver zaten wij de kikkers te bewonderen die elkaar najaagden met veel kabaal. Zelf heb ik bij onze vijver nog geen enkele echte Libel gezien maar bij haar was het ook maar matig. Slechts één Viervlek (Libellula quadramaculata) vloog er boven het water en landde telkens op een dunne stengel waar de wind hem deed wiegelen. Een beetje te ver weg en in de zon gefotografeerd levert nooit een mooie foto op, maar soms is dat niet anders.

1 juni 2023

Tot nu toe zijn er heel weinig vlinders te zien en dat is niet opzienbarend gezien de lange droge en hete periode van vorig jaar toen rupsen van de tweede vlindergeneratie doodgingen door gebrek aan voedselplanten die totaal verdord waren. Opvallend is wel het schaarse voorkomen van koolwitjes daar die gewoonlijk massaal rond dwarrelen. Wel te zien zijn de Citroenvlinder, Bont zandoogje en de Kleine vuurvlinder. Van de laatste vloog er recent eens door onze tuin. Helaas weer te snel weg om hem vast te kunnen leggen op een foto. Uit Vlaanderen (B) komt de melding dat het daar het op een na slechtste vlindervoorjaar in de afgelopen 15 jaar is. Bij ons zal het niet veel anders zijn. De vlinders die nu vliegen hebben eitjes gelegd en gedurende de “vlinderdip” in juni zal moeten blijken wat daar later weer voor vlinderaantallen uit voortkomen.

Ik zou wel eens willen weten hoe het landelijk gaat met de vogels. In onze tuin is geen enkele nestkast bezet en jonge vogels heb ik nog niet gezien of gehoord. Het zou best kunnen dat de veel te koude nachten en nu weer de heersende droogte sinds half mei hun invloed hebben gehad op het broedproces. Zijn er wel rupsjes genoeg? Die zijn het eiwitrijke voedsel waarop de jongen het goed doen.

27 mei 2023

De Franse veldwesp (Polistes dominula) is één van de vier in Nederland voorkomende veldwespen en heel herkenbaar door hun hangende poten. Franse veldwespen zijn niet geïnteresseerd in zoetigheid, dus overlast geven ze niet. Wel kan deze wesp steken maar doet dat alleen bij gevaar. De Franse veldwesp leeft in een nest met ongeveer 10 andere wespen. Limonadewespen hebben vaak nesten met 5.000 soortgenoten in een enkel seizoen. Nu er alweer een tijdje geen regen is gevallen vliegen ze af en aan naar de vijver waar ze op steeds dezelfde steen landen om te drinken.

Water in een tuin is niet alleen onmisbaar, je doet jezelf bijna tekort als je niet een plasje of wat waterschalen hebt waar vogels en insecten komen badderen en drinken. Zoals de ook kauwtjes die beurtelings op de waterschaal neerdalen om een slokje te nemen. Zolang we maar rustig blijven zitten buiten, trekken ze zich niets van ons aan.

De Voorjaarzonnehoed (Doronicum pardalianches) is een schaduwminnende soort met heldergele bloemen die graag door de border kruipt en telkens op andere plekken verschijnt. Heel lang geleden kreeg ik een plukje van een tuinvrouw met een schitterende bostuin. Hij is altijd gebleven. De bloei is langdurig en ik was gewend er altijd veel kleine kevertjes in te zien, plus de larven van de Gaasvlieg. Maar dit jaar zie ik daar niets van. Vandaag werden de bloemen bezocht door een wilde wesp. Ik heb het vaker over het feit dat er zo weinig insecten te zien zijn maar dit jaar lijkt dat ook te worden bevestigd door de Gierzwaluwen. Elke zomer hoor en zie ik ze als je – vooral ’s avonds – hun spectaculaire vliegshows opvoeren. Dit jaar zijn er bar weinig te zien boven de omgeving waar ik woon en ik mis gewoon dat zomerse gierende geluid. Waarom ze er nauwelijks zijn? Gebrek aan insecten in de lucht. Dat is tenminste mijn conclusie.

Ze zijn er wel, maar lang niet in de hoeveelheid van andere jaren: het Klein geaderd witje (Pieris napi). Ik spotte er een op de bloem van een Vergeet-mij-nietje. Die beginnen nu uitgebloeid te raken dus het moment van wegtrekken is weer aangebroken wil je de plantjes enigszins doseren.

Een tijmplant in een pot die ik tussen de planten zette en vergat in de grond te stoppen, trok zich daar niets van aan en groeide gewoon door het gat onderin de pot de border in. Wel op een ongelukkig plekje waar hij behoorlijk in de verdrukking staat. Maar nog nooit eerder heeft hij zo uitbundig gebloeid.

Zomaar een momentje in mijn volskstuin: een lieveheersbeestje op een knop van de Papaver.

22 mei 2023

De afgelopen dagen heb ik eens een tijdje de mussen en mezen vanuit mijn tuinstoel gevolgd terwijl ze druk aan het foerageren waren. Ik kreeg sterk de indruk dat het een moeizame zoektocht was. Lijkt me ook niet vreemd want zelf vind ik in onze tuin ook bijna niets aan insecten. Zelfs op de rozen en de koekoeksbloemen zitten geen luizen en op de Kardinaalsmuts is geen spoor van stippelmotten te vinden. Deze koolmees speurde zelfs in een armzalig stukje klimop tevergeefs naar iets eetbaars. Voor het eerst is er ook geen bewoning van onze nestkasten. Er werd aanvankelijk wel druk geïnspecteerd maar uiteindelijk werd het niks.

Vanmorgen op mijn volkstuin maar eens verder gaan zoeken maar met hetzelfde resultaat: geen insecten te zien terwijl op het complex toch heel wat bloemen staan. Het vogelhuisje in mijn Gouden regen werd gelukkig wel bewoond en de jonge pimpelmeesjes zijn inmiddels uitgevlogen.

Uit het vijvertje op de volkstuin kwam de een na de andere juffer uit het water. Eerst nog kleurloos maar nu is te zien dat het om de Azuurjuffer (Coenagrion puella) gaat. Fraaie wezentjes die waterjuffertjes maar de blauwe zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden, je moet even goed kijken en vergelijken.

Terwijl ik onkruid aan het wieden was rondom het watertje begon zowaar de Groene kikker te kwaken. Voor het eerst in pakweg 40 jaar dat ik dat stukje grond heb, valt me dit ten deel. Ik vind het geweldig! Wel is er een van de drie kikkers verdwenen, waarschijnlijk ten prooi gevallen aan een ringslang. Die zie ik daar af en toe.

Op een stukje grond dat ik nog niet na de winter heb opgeschoond staat het nu vol met klaprozen en papavers. Ik ben dol op die frivole bloemen en kan het niet laten ze te fotograferen. Alleen ook hier weer geen gewriemel van insecten die tussen de meeldraden op zoek zijn naar stuifmeel. Tja, daar kan ik dan wel weer mistroostig van worden. Als je maar enigszins met de natuur bezig bent, moet dit tot zorg baren. En nog roepen sommigen dat het best goed gaat met de natuur. Niets is minder waar!

15 mei 2023

Op het keukenraam zat gisteravond een nachtvlinder en zo kon ik mooi zijn onderkant bekijken. Het leek me meteen een donsvlinder dus ben ik even op zoek gegaan naar foto’s. Het moet wel de Donsvlinder (Eupococtis similis) zijn, met die leuke stipjes op de buik. Wat zouden die nu toch voor functie hebben. Soms is dat raadselachtig. De vlinder is in werkelijkheid wit maar mijn kennis van fotobewerking is beperkt. De camera maakte er dit van.

Wil je niet een overwoekering van koekoeksbloemen krijgen dan moet je goed letten op de zaaddozen. Dagkoekoeksbloem (Silene dioica) is tweehuizig: mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen komen niet voor op dezelfde plant, er moet dus kruisbestuiving plaatsvinden. De vrouwelijke bloemen krijgen dikke doosvruchten, duidelijk veel forser dan de kelk van de mannelijke bloem. Als je de eerstgenoemden er uitknipt kunnen ze zich niet verspreiden.

Omdat ik vorige zomer een paar leliebollen kreeg heb ik die geplant in onze tuin zonder me te realiseren dat ik daarmee natuurlijk ook de bijbehorende leliehaantjes cadeau zou krijgen. En dat gebeurde dus. Ze vreten zich vol met het blad van de plant en die ziet er al snel niet meer uit. Aan mij dus de keuze ze te verdelgen of om ze hun gang te laten gaan. Vandaag las ik nog een ingezonden brief in de Volkskrant van iemand die ongerust werd van de schaarste aan insecten in haar tuin. Ik herken dat en laat de haantjes hun gang dus maar gaan. Ze leggen net zulke mooi gekleurde eitjes als hun dekschildjes zijn. Dan maar geen lelies!

Een bolgewas dat in deze tijd bloeit is de Ipheon uniflorum, die hier Oude wijfjes wordt genoemd een naam die bedacht werd door een bollenkweekster. Ze zijn er in meerdere kleuren, dit is de Wisley blue. Ik vind hem prachtig omdat zowel de bloem als de kleur zo subtiel is. Een prima bol voor verwildering.

In mijn volkstuin vond ik vanmorgen onder het deksel van mijn gereedschapskist weer het bouwwerk van de Franse veldwesp (Polistes dominula), zoals elk jaar. Een wondertje van techniek en zo mooi dat een wesp dit maken kan door laagje voor laagje op te bouwen tot een symmetrisch geheel. De wespenvrouw was nog niet zo ver dat ze in de raten al eitjes had gelegd. Het is te lastig om haar haar gang te laten gaan dus heb ik het deksel maar omgekeerd op de kist gelegd om haar te bewegen ergens anders een familie te gaan stichten. Deze wesp maakt een open raat, anders dus dan de bolvorm van de gewone wesp. Heel bijzonder is dat de Franse veldwesp op hete dagen water zoekt dat ze meeneemt om haar nest te koelen. Hoe mooi kan de natuur zijn!

12 mei 2023

Vanaf half april was ik “uit de running” en was ik nog niet op mijn volkstuin geweest. Vandaag weer voor het eerst en ik schrok van wat ik er aantrof: gras en onkruid kniehoog. Maar wat ik fantastisch vond was te zien hoe de natuur haar kansen pakt zodra je een stuk grond met rust laat. Het wemelde van allerlei wantsen. Hier zijn er een paar. De Bessenschildwants (Dolycoris baccarum), een algemeen voorkomende soort in ons land. Zij zijn actief tussen april en november en gaan dan in rust om te overwinteren.

De Koolschildwants (Urydema oleracea) is een soort die er een leuke variatie aan kleurtekening op nahoudt. Ze kunnen zwart/wit zijn, of met een rode, geel of geel patroon. Overal waar kruisbloemigen groeien, komen ze voor. Nu zie je de exemplaren die overwinterd hebben, in augustus verschijnt weer een nieuwe generatie. De Damastbloem op de tuin zat er vol mee.

De Vuurwants (Pyrrhocoris apterus) is altijd in mijn volkstuin te zien, maar ook in de tuin bij huis. Ze leven in groepen en ik zag ze vandaag voor het eerst in de zaden van de Paardenbloem. Ook zitten ze elk jaar met vele op de Malva’s die er staan. Momenteel sjouwen ze als parend koppel over de grond of over de planten. Pas als het een beetje lekker weer gaat worden komen ze uit hun schuilplekken waar ze overwinterd hebben.

Ik kan me goed voorstellen dat mensen denken dat hier verschillende soorten lieveheersbeestjes aan het paren zijn maar niets is minder waar. Het zijn de Aziaten die in bedrieglijk veel kleuren en tekeningen voorkomen. Ze vormen een bedreiging voor onze inheemse soorten maar tegen te houden zijn ze niet meer.

De Groene kikker begint pas te kwaken als hij drie jaar oud is, en dan volwassen is. Dit is nog een ukkie, die heeft nog wel een jaartje, misschien zelfs twee te gaan. Alleen de mannetjes kwaken. In deze tijd van het jaar is het paartijd en met hun geroep proberen ze vrouwtjes te lokken. In mijn volkstuinvijvertje leeft een drietal dat meestal naast elkaar zit te zonnen op de rand. Zodra je nadert, springen ze in het water, daar voelen ze zich veiliger.

5 mei 2023

Als je onverwachts overvallen wordt door een ziekenhuisopname bemerk je na een paar dagen hoe bizar het is om totaal van de buitenwereld te zijn afgesloten. Je hebt geen flauw idee wat zich buiten de ziekenkamer afspeelt. Zo ook wat betreft het natuurgebeuren. Bij het weer terugkeren naar huis werd ik overdonderd door de metamorfose die zich in die zich in een kleine week had afgespeeld: een explosie van groen, prachtige wegen omzoomd door het frisse blad aan de bomen dat je alleen maar gedurende korte tijd in het voorjaar ziet. Thuis stond opeens het gras hoog en waren er opeens nesthoopjes van heel kleine bruine miertjes.

In de tuin was er veel aan bloeiende planten en bollen bijgekomen zoals de Phox Clouds of perfume hierboven en de Spaanse boshyacint (Hyacinthoides hispanica) die ook wilde hyacint wordt genoemd. De enige woekeraar die ik in onze tuin tolereer omdat hij zo prachtig is. De bloemen zijn geschikt voor de vaas, leuk ook om een bosje cadeau te geven. Een heerlijk welkom.

28 april 2024

Op de heerlijke Koningsdag een poosje in de tuin gezeten op mijn plekje waar altijd het meest te zien is. Al snel landde een voor mij eerste Vuurjuffer (Pyrrhosoma nymphula) op een blad. Nu de lente vordert komt er zoveel tevoorschijn aan moois dat het bijna niet is bij te houden. De eerste Vuurjuffer is voor mij een van de vele markeerpunten waarin je ook zonder kalender kan vaststellen waar je je in het jaar bevindt. De natuur is een ritmisch terugkerend geheel waar de befaamde Zweedse botanicus Carl Linneus in de achttiende eeuw zijn beroemde bloemenklok uit samenstelde met soorten die op een bepaalde tijd in bloei stonden. Dat is later, en wordt nog steeds, ook in Nederland op veel plaatsen nagedaan.

Nu Look-zonder-look, Pinksterbloem, Judaspenning en allerlei andere kruisbloemigen in bloei staan is het de perfecte tijd voor de Oranjetip (Anthocharis cardamines). Op deze planten worden de eitjes gelegd. Op deze foto zowel man als vrouw Oranjetip.

Look-zonder-look (Alliaria petiolata) dankt zijn naam aan het feit dat het hier om een plant uit de Lookfamilie gaat zonder dat het de typische knoflookgeur heeft. De planten verspreiden zich nadrukkelijk en telkens moet je er wat van weghalen. Altijd kijk ik eerst of ik er eitjes of rupsjes van de Oranjetip op zitten. Wel een werk, maar ook leuk als je ze ontdekt.

Sinds gisteren staan de eerste Pinksterbloemen (Cardamine pratensis) in ons grasveld. Je moet wel weten waar je aan begint als je een polletje langs je vijver zet, zoals ik eens deed. Elk jaar verschijnen er meer en overal komen ze op. De kleur van Pinksterbloem is heel delicaat: tussen wit en lila in, met een prachtige subtiele tekening. Onderin de bloem zit nectar dat voor hommels en bijen onweerstaanbaar is.

Op een schaduwrijk plekje in de tuin ontdekte ik een Bleeksporig bosviooltje (Viola riviniana), dat je vooral hier in het oosten van het land langs de bosrand kunt vinden. Het is een echte voorjaarsbloeier, als het blad aan de bomen verschijnt houdt het plantje het voor gezien. De zaden van dit viooltje zijn voorzien van een mierenbroodje, een hapje vol vet en suiker dat mieren aan hun larven voeren. Terwijl de mieren het naar hun nest slepen valt het zaadje er meestal af en laten de mieren het zaadje liggen. Zo helpen de nijvere mieren het plantje bij de voortplanting. Hoe het viooltje in onze tuin (bosrijke omgeving) terecht kwam is een toevalligheid.

25 april 2023

Gefrustreerd doordat ik niet in orde ben en de deur niet uit kan, zit ik in huis terwijl ik zo graag naar buiten wil, het bos in, kijken hoe het groen daar weer bezit neemt van de kale takken. De volkstuin wacht, en er is nog zoveel te doen in de tuin bij huis. Ik probeer me maar te troosten met dat het buiten koud is, er een nare wind waait en mijn zaaigoed toch niet naar buiten kunnen gezien de lage nachttemperatuur.

Nog een paar dagen, dan breekt de meimaand alweer aan. Nog altijd komt er geen geluid uit onze vijver. De Bruine kikkers zijn er niet en dus ook geen dril. Ik had contact met RAVON, daar kreeg men steeds meer meldingen van mensen die hetzelfde meemaken. Als het komt door het koude voorjaar, zouden de bruine knorrepotten alsnog kunnen komen. Voor de Groene kikker is het nog te vroeg, die wacht tot in mei met de voortplantingsactiviteiten.

20 april 2024

De Indische meelmot (Plodia interpunctella) is een klein nachtvlindertje dat je niet in je huis wilt want daar komt alleen maar ellende van. Ik heb er al vier gevangen. Je hoeft ’s avonds maar even je deur open te doen of ze vliegen naar binnen. Hoewel ze over de hele wereld voorkomen heb ik ze voor het eerst gezien in 2021, en meteen met z’n veertigen toen ik ze ontdekte op zolder. Hoewel daar niets voor ze te eten was, hebben ze zich er wel voortgeplant en overal vond ik de coconnetjes van de mot. Vorig jaar trof ik ze beneden aan in keuken en huiskamer en heb ze meteen vernietigd. De motjes zijn berucht omdat ze uit zijn op de etenswaren in je kastjes of laden. Daar worden de eitjes gelegd en daar komen larven uit, die zijn de boosdoeners. Ze vreten zelfs door plastic of karton om bij het begeerde voedsel te komen en maken daar spinsels en verpoppen zich.

Een vrouwtje kan 300 – 500 eitjes leggen in o.a. meel, paneermeel, zelfs in cacao. De eitjes komen afhankelijk van de temperatuur uit na 5 – 14 dagen. Als het koud is kan ook nog gebeuren na ongeveer 300 dagen. Het verpoppingstadium is verschillend, van anderhalve week tot pas in de volgende lente. Al naar gelang van de omgevingstemperatuur. Het is moeilijk de motjes te bestrijden maar tegen azijn kunnen ze niet. Die kun je tegenwoordig kopen als sproeiazijn. Preventief kun je voedselmottenvallen tegen de boosdoener op het internet vinden, die plak je in lade of kast waar je de voedingsmiddelen bewaart. Foto larve in hagelslag: Naturalis

18 april 2023

De Oranjetip (Anthocharis cardamines) herkent iedereen die een tuin heeft wel, denk ik. Tenzij je een betegelde tuin hebt die feitelijk niet eens de naam tuin verdient en die volkomen nutteloos is voor insecten. Helaas blijken er hoe langer hoe meer van die plekken in ons land te verschijnen. Het kleine vlindertje foerageert op allerlei kruisbloemige planten als de bekende Pinksterbloem die tevens waardplant is voor eitjes en rupsen. Ook Look-zonder look en Judaspenning zijn belangrijk voor het afzetten van de eitjes, en die planten groeien gelukkig in menig tuin. Gisteren zag ik het voor mij eerste exemplaar vliegen, een man.

Ook het Boomblauwtje (Celestrina argiolus) bleek opeens present; dankzij de vele klimop in onze tuin een veel geziene en welkome gast. De vlinder vliegt in twee generaties. Helaas duurt het leven van dit aardige vlindertje slechts negen tot 18 dagen. Binnen die tijd moet de voortplanting plaatsvinden.

Op de ruiten zien we ook weer muggen, ik vind het altijd leuk ze van binnenuit zo te fotograferen, je krijgt dan een mooi beeld van hoe ze er uitzien. Deze Venstermug steekt niet en is nauw verwant aan de dansmuggen die we bij mooi weer groepsgewijs zien “dansen” om vrouwtjes aan te trekken. Ze zijn er het grootste deel van het jaar maar in het voorjaar zie je ze het meest.

In de tuin gaan er steeds weer andere bloembolletjes bloeien. Ik was vergeten dat ik dit mooie tulpje had gekocht en was blij verrast toen het ene knopje na het andere open ging. Tulpen die meer bloemen aan een enkele steel hebben, zie je immers niet zo vaak. Hoe het heet, weet ik niet meer.

15 april 2024

Na problemen met mijn computer en uiteindelijk een nieuwe harde schijf, inclusief wat je allemaal moet prutsen om alles erop naar je zin te krijgen, kan ik weer verder met het natuurdagboek.

In Nederland vliegen ongeveer 350 soorten wilde bijen. Een hele klus dus om ze op naam te brengen. De website Waarneming geeft aan dat dit een Zwartbronzen zandbij (Andrena nigroaenea) is maar ik steek mijn hand er niet voor in het vuur dat dit juist is. Het is een voorjaarssoort die onder meer graag op Paardenbloem foerageert. Deze plant is in de lente van onschatbare waarde voor veel insecten.

Het Roodgatje verzamelt stuifmeel van ongeveer 15 plantenfamilies en is dus niet bepaald kieskeurig. De bij maakt een nestje in zanderige grond. Het insect overwintert in volwassen vorm. Je kunt hem zien vliegen tot eind mei. Op de Paardenbloem kruipt het door het stuifmeel. Al die beestjes leiden me behoorlijk af van het werk in de tuin maar ze zijn zo leuk om te zien hoe ze door de bloemen scharrelen om hun kostje bij elkaar te halen.

De eerste kamertjes in het insectenhotel zijn al in gebruik genomen. Kleine bijtjes leggen er een eitje en stoppen het gaatje vol met stuifmeel als voedsel voor de larven. Die hebben daar genoeg aan om als jong bijtje de vrije natuur in te vliegen.

Op mijn volkstuin is nog niet zoveel te doen, de grond is namelijk kletsnat. Maar feitelijk is er heel wat werk te verrichten na deze zachte winter. Ik zag er van allerlei in bloei staan, onder meer de paarse Judaspenning.

Het viel mij op dat in diverse percelen die al geschoffeld en geharkt zijn, netjes om de aardige wilde viooltjes heen gewerkt was. Je kunt het toch ook niet over je hart verkrijgen ze om die aardige bloemetjes uit te trekken! Ze staan er in allerlei kleuren en op mijn eigen perceeltje heb ik ze allemaal bij elkaar gezet als uitnodiging aan de Kleine parelmoervlinder er hun eitjes op af te zetten. Door de warmere zomers vliegen die al twee jaar vol op over het tuincomplex.

5 april 2023

Dit jaar staat er wel héél veel Kleine veldkers (Cardamine hirsuta) in de tuin. Het zaad kiemt voornamelijk tegen de tijd dat het winter wordt. Het maakt rozetten die in het voorjaar bloeien met kleine witte bloempjes. De bloei gaat door tot in de maand juni. Ik haal niet alles weg want de Kleine veldkers is een waardplant voor het oranjetipje en het groot koolwitje, het is nauw verwant aan de Pinksterbloem die ook van belang is voor de Oranjetip. Kleine veldkers produceert meerdere generaties per jaar dus ze zullen altijd overal verschijnen, in tuin, park of tussen de straattegels. Het plantje wordt wel eens tot de vergeten groenten gerekend, alles eraan is eetbaar en de smaak lijkt wel wat op tuinkers. Lekker op bijvoorbeeld een boterham met kaas of in de sla. Je krijgt er als bonus veel vitaminen bij.

De zang van de Merels is prachtig maar de Zwartkop (Sylvia tricapilla) zingt nog veel mooier. Altijd fijn hem in het voorjaar weer te horen. Ik hoorde hem vandaag zingen voor ik hem zag en dat geeft echt een kick als je weet dat hij een verre reis achter de rug heeft om de zomer in ons land door te brengen en te broeden. Aan het eind van de zomer vliegt hij weer terug naar het zuiden. De man heeft een zwarte pet, de vrouw een bruine. Door de schaduwwerking van de pruimenboom waarin hij zat, was dat niet goed te zien, vandaar voor de duidelijkheid een alternatieve foto

De Citroenvlinder vliegt weer nu het overdag opnieuw zachter wordt en zowaar zag ik ook al een Dagpauwoog (Aglais io) op de tuintafel landen om zich op te warmen. Deze vlinders hebben hier de winter doorgebracht en nadat ze zich binnenkort hebben voortgeplant is het met deze generatie gedaan. Vorige zomer ging het niet best met de vlinder, de rupsen konden zich niet ontwikkelen doordat hun waardplanten door de hitte en droogte verloren gingen. Het is dus afwachten of we deze mooie zomervlinder veel zullen zien in het komende jaar. Wat een heerlijke tijd is dit toch. Alles komt weer tot leven en elke dag ontdek je daar de tekenen van.

Onderweg zag ik dat ook de (Erodium cicutarium) weer bloeit. Een klein plantje, behorend tot de reigersbekfamilie dat vooral graag in de grasstroken langs de straten groeit en mooi getekende bloempjes heeft.

3 april 2023

De kers op de taart vandaag was een sijsje dat op het restje zaad afkwam dat ik vanmorgen op de hangende voerplank deed. De eerste sinds de winter begon, en waarschijnlijk voorlopig ook de laatste.

Eindelijk voelt het als lente, als je tenminste uit de koude wind blijft. In de tuin voer ik een strijd tegen het Speenkruid. Haal het nooit in je tuin want het beloont je met een overvloed die je nooit meer kwijt raakt!

Pullekend tussen vergeet-mij-niet en bosanemoon, werd mijn aandacht regelmatig getrokken naar het zoemende insectenleger dat weer vliegt. Hier een Wolzwever, een echte vliegkunstenaar. In de zomer zie je hem regelmatig doodstil in de lucht hangen. Met zijn lange tong kan hij prima terecht in de bijzondere bloemen van de Vingerhelmbloem (Corydalis solida).

Op de Primula een Bosbandzweefvlieg (Symphus torvus)

De kleinbladige Esdoorn in de tuin loopt uit met prachtig gekleurd blad. Nu rood, straks groen. Het ziet er in de lente zo teer uit dat ik er enorm van genieten kan.

1 april 2023

Dag natste en somberste maart sinds 2005, welkom april, de maand die "doet wat hij wil". De eerste aprildag, zou die ons voor de gek houden of volgen er ècht een paar zonnige dagen? Vandaag lijkt het er niet op maar de natuur lijkt de knop te hebben omgezet en barst open. Opeens zie ik weer "beestjes", maar ook de eerste hemelsblauwe vergeet-mij-nietjes.

Op de ruiten verschijnt de eerste slak die zijn huisje tegen de zwaartekracht meezeult. Waarheen? Joost zal het weten.

Huisslakken veroorzaken nauwelijks schade in de tuin, ze voeden zich met dood blad. Behalve de Segrijnslak (Cornu aspersum) met z'n bolle huisje en dwarse strepen over zijn dak met daartussen wat donkere vlekjes. Gelukkig is deze dat niet.

Mijn grote tuinvijand is de naaktslak die elk nieuw jaar steeds massaler verschijnt. Van tuinliefhebbers hoor ik elke zomer hoe er jacht op gemaakt wordt, zelfs met een lantaarn over het gazon gestruind wordt om ze te vangen. Vorig jaar vrat er een mijn zo voorspoedig opkomende lelie op, van de ene nacht op de andere totaal verdwenen in een slakkenmaag. Afgelopen week zag ik de lelie weer verschijnen in de tuin maar toen ik deze jonge tijgerslak vanmorgen ontdekte bij de zonnepitten voor de bosmuis, spoedde ik mij naar de plant.

....en ja hoor, het eerste gat zat er alweer in. Snel een glazen pot over de lelie gezet in de hoop dat geen slak er nog bij kan.

Dit pimpampoentje kroop ook over de ruit en mooi is te zien hoe de onderkant van zo'n lieveheersbeestje er uitziet. In huis zie ik ze overal verschijnen. Een mens heeft geen idee hoeveel illegale bewoners er in z'n huis leven na een mooie zomer met veel open deuren en ramen.

31 maart 2023

Wie dicht bij het bos woont zal bosmuizen in z'n tuin hebben. Zo is dat ook bij ons, elk jaar zie ik ze wel bij het vogelvoer maar dit jaar zag ik er tot vandaag niet één en dat is een unicum. Als het niet goed met de muizen gaat is dat vooral een probleem voor de uilen. Het muizenbestand hangt af van de hoeveelheid eikels in de herfst. Bosmuizen eten daar heel veel van. Afgelopen herfst lag de bosbodem hier beslist niet vol met eikels en zo zie je maar weer hoe alles in de natuur uit kringlopen bestaat. Wordt een factor in de kringloop verstoord, dan heeft dat meteen gevolgen voor de rest ervan. Vanmorgen zag ik zowaar toch een bosmuis. Zelfs de regen kon hem niet tegenhouden op zoek te gaan naar voedsel. Ik heb maar wat zonnebloemkernen neergelegd, en zo kon ik hem meteen even fotograferen.

Dat het met de padden niet goed gaat, is al langer bekend. Het gaat niet eens om alleen padden; wereldwijd gaat het slecht met alle amfibieën. Maar om terug te komen op de Padden: uit Engeland, Zwitserland, Nederland en België klinken vooral bezorgde geluiden over de teruggang van de populaties. Wat er de precieze oorzaak van is, is nog niet duidelijk en de vraag is ook waar het probleem ligt, in het water of op het land. Tijdens de trek naar het water die zich momenteel afspeelt, wordt er een schrikbarend aantal padden doodgereden, ondanks dat er overal in het land uit voorzorg en veiligheid maatregelen worden genomen. Nu vormen temperatuur en vochtigheid de perfecte voorwaarden voor de voortplanting. Ik hoop dat ze ook onze vijver weer zullen bereiken.

Wat is er een enorm verschil met vorig jaar, toen we de hele maand maart al buiten konden zitten, genietend van bomen en struiken om ons heen die uitliepen en bloeiden. Nu bloeit er ook van alles maar we zien dat voornamelijk vanuit huis. Elk jaar noteer ik wanneer de berkenboom voor ons huis in blad komt. Vorig jaar was dat twee weken eerder dan nu, maar de eerste groene blaadjes zijn toch uit hun knoppen gebarsten. Met de blaadjes komen meteen ook de bladluizen, fijn weer voor de vogels.

29 maart 2023

De lieveheersbeestjes in huis worden weer wakker en willen naar buiten. In Europa leeft een familie met ongeveer 750 soorten lieveheersbeestjes (Coccinellidae). Het is dus best een klus ze op naam te brengen als je ze ziet. Maar dat is nog niet alles, er is ook een Aziatisch lieveheersbeestje. Een zeer variabel kevertje dat in allerlei verschillende kleuren en tekeningen te zien is. Het werd 1996 jaar geleden in ons land ingevoerd om te worden ingezet tegen bladluizen in kassen. Vandaar ontsnapte het en in de vrije natuur is dit nu het meest geziene kevertje. Gisteren vond ik er weer twee in huis die ik naar buiten heb gebracht. Het veelstippelig Aziatische lieveheersbeestje is oranje of rood en heeft 19 stippen. Deze variant komt het meest voor.

Dit is het (viervlekkig Aziatisch lieveheersbeestje), twee grote en 2 kleinere rode vlekken op zwarte schildjes. De Aziatische soorten zijn een bedreiging voor de inheemse kevertjes omdat ze geen natuurlijke vijanden hebben. Onderzoek in meerdere Europese landen wees uit dat zeven van de acht inheemse soorten lieveheersbeestjes achteruit gaan. Er zijn mensen die ze om die reden vernietigen maar dat krijg ik niet over mijn hart. Laat de natuur maar haar gang gaan, je kunt het toch niet tegenhouden. Deze uitheemse kevertjes overwinteren graag in huizen en kruipen in de herfst door deuren en ramen binnen.

28 maart 2023

Het wordt pas echt voorjaar als de Bosanemoon weer gaat bloeien. Dat doet hij nu maar de bloempjes houden hun kelkjes gesloten. Ik hoop zó op een paar mooie lentedagen! Door de regen van de afgelopen dagen was het snel afgelopen met de volle pracht waarmee een aantal sleedoorns in de buurt zich tooiden met witte wolken van bloesem. Zal onze krentenboom die op uitbarsten staat, hetzelfde lot beschoren zijn? Terwijl die toch al zo snel is uitgebloeid...

De bloempjes van de Sneeuwroem (Chionodoxa) trekken zich niets aan van weer of wind, ze bloeien en gaan open. Ze zijn ook wel wat gewend, in de bergen van Turkije bloeien ze zelfs door het sneeuwdek heen. Sneeuwroem is een sterke verwilderingplant. Niet via de bol maar via de zaden worden ze verspreid en mieren spelen daarbij een cruciale rol. Aan de zaden zit een klein aanhangseltje dat "mierenbroodje" genoemd wordt en de mieren slepen dit mee naar hun nest. Vaak verliezen ze het zaadje en zo wordt het her en der verspreid.

Wie geniet niet van de prachtige Hollandse luchten waarvan we de laatste dagen weer konden genieten tijdens het wisselvallige weer. Zo is de lucht blauw, en zo weer grijs als de volgende lading regen zich aandient.

Dit Turkse torteltje is er een van een koppel. Ik beeldde me in dat dit een vrouwtje was en dat haar man ongeduldig een stukje verder over de dakrand trippelde. Vrouw duif had even genoeg van de heftige wind en zakte om wat uit te rusten een poosje door haar pootjes. Duiven zijn er meestal vroeg bij als er in het voorjaar gebroed moet worden. Misschien hebben niet alle vogels daar zo'n zin in nu het om de haverklap lenteachtig of winters aanvoelt. In twee van onze nestkasten begonnen mezen aanstalten tot nestbouw te maken, maar ze gaven er ook weer de brui aan.

Wie zich niets aantrekt van het weer en heel druk is met de nestbouw is de ekster die aan de lopende band de krentenboom in vliegt om met grof geweld takjes van de boom te rukken. Telkens probeer ik hem te fotograferen als hij door de lucht vliegt met de snavel vol. Maar tot nu toe zonder succes.

27 maart 2023

Aldoor vraag ik mij af wat dit super natte weer voor invloed uitoefent op het bodemleven in de tuin en in mijn moestuin. Maar eigenlijk in het algemeen. In de bovenste 10 cm van de bodem verblijft een ontzagwekkende hoeveelheid superkleine wezentjes die daar de boel gezond houden. Allerlei bacteriën, aaltjes, mijten, springstaarten, maar ook grotere als duizendpoten, en evenals schimmels die de juiste voorwaarden scheppen voor hetgeen er is aan plantengroei. Maar wat doet al dat vocht dat onophoudelijk sinds de winter, en nog steeds op de aarde neervalt? Dat zou ik zo graag willen weten.

Wat die onophoudelijke regen betekent voor konijnen, egels, muizen enzovoort, die een hol in de grond hebben kun je wel raden. Vrieskou doet ze niets maar al die nattigheid maakt ziek. Het egeltje in onze tuin heeft gelukkig ook deze winter weer overleefd in het houten egelhuis. Ik voer hem nu hij weer ontwaakt is uit zijn winterslaap, dagelijks bij met kattenbrokjes, goed afgeschermd tegen katten. Hoe moet hij anders zijn kostje bij elkaar scharrelen nu er nog geen slak actief is.

Op ons volkstuincomplex zag ik dat meerdere tuinders hun stukje grond al hebben omgespit. Natte grond bewerken kun je beter nalaten, het is schadelijk voor de bodem. Maar ja, het schiet ook niet op als je eind maart nog steeds niet aan de slag kunt. Spitten is trouwens niet iets dat ik doe, ik hou het bij schoffelen en handmatig wieden. Een tijd geleden las ik dat het zelfs wereldwijd een groeiende trend is om de bodem niet meer te ploegen en daardoor het o zo nuttige bodemleven in stand te houden. Door de tijd heen heeft men daar steeds meer over geleerd. Als ik zo met de grond bezig bent, komt er geheid een roodborstje langs om te zien wat er aan eetbaars bovengronds is gebracht.

Onze vensterbank staat weer boordevol met zomerbloeiers die ik dit jaar vanwege het weer pas laat gezaaid heb. Onder andere akeleien staan in diverse potjes te kiemen: rode, blauwe met witte rokjes, en de prachtige gele met hun grote bloemen en lange sporen, ik ben er dol op. Elk jaar heb ik weer veel teveel zaad verzameld maar daarvan kan ik nog snel wat uitdelen aan andere liefhebbers.

21 maart 2021

Tot en met aanstaand weekend vindt de jaarlijkse telling paddentrek plaats. Bij een temperatuur rond een graad of 10, en begeleid door een mals regentje kruipen de padden uit hun winterverblijven en trekken naar het water voor de voortplanting. Door het melden van waarnemingen help je inzicht te krijgen hoe het met deze amfibieën gaat. Tot nu toe heb ik nog geen pad gezien of gehoord en ook de Bruine kikker is nog niet naar onze vijver gekomen. Van anderen hoor ik hetzelfde. Meldingen kun je doen op www.tuintelling.nl

20 maart 2023

Hoewel de kalender aangeeft dat de lente is begonnen lijkt het buiten meer op herfst. Voorlopig lijkt daar ook nog geen verandering in te komen. Daarom maar een opwekkend plaatje van lentebloeiers.